1. Waarom is de 'persoonsvolgende financiering' een revolutie?
Mensen met een handicap krijgen zelf een budget, en niet langer de instelling waarin ze verblijven. Vanaf morgen moeten ze dan ook via een totaal andere manier hulp vragen aan de overheid. 'Nu vragen mensen een plaats aan in een dagcentrum of een permanente instelling', zegt Karina De Beule, woordvoerster van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). 'Zodra er een plaats vrijkomt, krijgen ze dus hulp. Vaak nemen ze een plaatsje in, ook al is dat ver van huis. Dat systeem verandert helemaal.'

Het nieuwe systeem heeft twee sporen: ofwel krijg je een basisondersteuningsbudget (BOB) van 300 euro per maand, ofwel een 'persoonsvolgend budget' (PVB) als je met het BOB alleen niet rondkomt.
'De bedoeling is dat je als persoon met een handicap een individueel zorgplan opstelt: wat kan ik zelf, wat wil ik doen in mijn leven en waarvoor heb ik hulp nodig?', legt De Beule uit. 'Op basis daarvan krijg je geld, vouchers of een combinatie van beide. Zo kan je helemaal zelf bepalen waar je woont, in welke instelling je zou willen verblijven, je kan vrijwilligers, thuisdiensten, poetshulp en zelfs familie betalen.' Het PVB zal schommelen tussen de 10.000 en 85.000 euro per jaar.

Al in september van dit jaar zullen mensen een BOB of PVB krijgen. Tegen eind 2017 moeten alle volwassenen in het oude systeem overstappen op het nieuwe.

2. Waar liggen de valkuilen?
Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) maakt zich geen illusies, tegenstand zal er hoe dan ook nog komen. Veel instellingen en mensen zijn bezorgd, zeker wie nu al overheidshulp krijgt. Behouden ze genoeg geld, mogen ze blijven waar ze nu zijn? Moeten ze eerst een beroep doen op hun familie, voor ze geld krijgen? Twee organisaties, de vzw Iedereen Bezorgd en de vereniging GRIP, trokken al ten strijde bij het Grondwettelijk Hof, maar haalden bakzeil. Toch bestaat de vrees dat er nog procedures komen.

De perceptie over deze hervorming staat of valt hoe dan ook met extra budget. Voor dit jaar blijft dat beperkt, het gaat om 9 miljoen euro. Dat is koren op de molen van critici, zoals de oppositiepartijen Groen en SP.A, die de Vlaamse overheid verwijten mensen met 300 euro het bos in te sturen. Maar de bedoeling is wel dat er de komende twee jaar meer geld zal zijn. De Vlaamse regering beloofde 330 miljoen euro.

3. Zullen de wachtlijsten op die manier verdwijnen?
Neen. 'Ook dit systeem zal de wachtlijsten niet meteen de wereld uit helpen', zegt De Beule. Op dit moment staan zo'n 14.000 volwassenen op verschillende wachtlijsten. De helft daarvan krijgt wel al een of andere vorm van hulp. Maar de vraag blijft jaar na jaar stijgen, dat zal in de toekomst niet meteen veranderen. Vroeger leefde het idee dat genoeg geld de wachtlijsten wel zou doen verdwijnen, maar daar gelooft de overheid niet meer in.

'Het is niet meer realistisch dat welzijn helemaal alleen de gehandicaptenzorg op zich moet nemen', zegt De Beule. 'Als de “gewone diensten” niet volgen, zullen we niet iedereen kunnen helpen.'

Met die diensten bedoelt De Beule onder meer de thuiszorg, de poetsdiensten, de kinderopvang... 'Een deel van die organisaties is al bezig met cursussen over gehandicaptenzorg voor hun personeel. Maar anderen zullen zich pas aanpassen als het nieuwe systeem echt voelbaar wordt.'

Bron: De Standaard 31 Maart 2016