Derde keer, goede keer? De ontwerptekst van het derde federaal plan armoedebestrijding is klaar en De Standaard kon het inkijken. Het plan lijst 59 concrete acties op. Daarbij vooral maatregelen die al aangekondigd zijn, in de steigers staan of zelfs al afgeklopt zijn.

De daling van de patronale lasten in het kader van de taxshift, de verhoging van de werkbonus, de re-integratie van arbeidsongeschikten op de werkvloer, de uitbreiding van het derdebetalersysteem bij de huisarts voor kwetsbare groepen: het staat er allemaal in.

De ambitie is om armen sneller aan een baan te helpen, aan een dak boven het hoofd, en aan deftige gezondheidszorg en sociale bescherming. Een actiepunt gaat over de aankondiging van een apart plan, dat tegen kinderarmoede.
Dat er een derde armoedeplan nodig is, geeft al aan dat er nog werk aan de winkel is. Het eerste plan dateert van 2008. Sindsdien is het percentage armen in de samenleving met bijna een procentpunt gestegen, van 14,6 naar 15,5 procent. Leefden er in 2008 1,57 miljoen Belgen onder de armoedegrens, dan waren dat er 1,73 miljoen in 2014. Dat leert de meest recente telling (DS 23 maart). Het resultaat van de vorige actieplannen? Er waren nog nooit zoveel arme Belgen.

Een maat voor niets
Nemen we er de mensen bij die het risico lopen op sociale uitsluiting, dan loopt het cijfer op tot 2,36 miljoen, ruim een op de vijf Belgen. Het doel was om tegen 2020 die kwetsbare groep met 380.000 te doen dalen ten opzichte van 2010. Voorlopig zitten we op een stijging met 109.000. Kortom: volgens alle beschikbare cijfers waren de vorige plannen een maat voor niets.

Zal het nieuwe plan wel zoden aan de dijk brengen? Bevoegd staatssecretaris Elke Sleurs (N-VA) denkt van wel. 'Dit plan legt de juiste accenten', stipt haar woordvoerder Jeroen Lemaitre aan, 'het optrekken van de sociale minima tot aan de Europese armoededrempel, de automatische toekenning van sociale rechten en de verdere activering bij het OCMW, zijn volgens ons belangrijke elementen.'

Laat dat net drie klemtonen zijn waar armoedeorganisaties veel vragen bij hebben. 'We zijn bijzonder ontgoocheld over het gebrek aan een duidelijk plan om de uitkeringen tot boven de Europese armoededrempel te brengen,' zegt Frederic Vanhauwaert van het Netwerk tegen Armoede. 'Veel verder dan verwijzen naar de welvaartsenveloppe komt men niet, terwijl we weten dat die nauwelijks een verschil zal maken. Bij deze en volgende begrotingscontroles moet er een extra budget uitgetrokken worden, maar die kans lijkt klein.'

'De automatische toekenning van sociale tarieven zal inderdaad onderzocht worden', geeft Bert D'Hondt van Welzijnszorg toe, 'maar onderzoeken is niet hetzelfde als doorvoeren'. Zeker twintig van de actiepunten gaan over zaken die 'onderzocht' worden of afhankelijk blijken van de 'budgettaire context'. 'Het is allemaal erg vaag,' besluit D'Hondt.

Gemeenschapsdienst
Het middenveld fronst ook de wenkbrauwen bij het feit dat het plan de gemeenschapsdienst voor leefloners en langdurig werklozen aankondigt. 'Dat is geen structurele armoedebestrijding,' zegt Thijs Smeyers van Caritas Vlaanderen, 'we zijn niet gewonnen voor verplicht vrijwilligerswerk, en daar lijkt gemeenschapsdienst wel op.'
De middenveldorganisaties stellen dat het plan de armoede niet naar beneden zal krijgen. Het plan komt er ook nadat de federale en Vlaamse regering de facturen voor arme mensen hebben verzwaard - bijvoorbeeld door de hogere prijzen voor elektriciteit en de zorgverzekering - en nadat er 12.500 leefloners zijn bijgekomen door strengere werkloosheidsregels.

Lemaitre pareert: 'Het regeringsbeleid zal vooral helpen jobs creëren. Dat blijft de beste armoedebestrijding. Terwijl het aantal leefloners met 12.500 is gestegen, is het aantal werklozen vorig jaar met 62.500 gedaald. Het gaat de goede kant op.'

Bron: De Standaard 24 Maart