Steeds meer mensen stappen noodgedwongen uit de dagelijkse ratrace. Het aantal lichamelijke klachten neemt toe, net als het aantal depressies en burn-outs. Die toename komt niet uit de lucht vallen. De afgelopen jaren namen de opeenvolgende federale regeringen onder leiding van Elio Di Rupo (PS) en Charles Michel (MR) verschillende maatregelen om iedereen langer aan het werk te houden. De pensioenleeftijd werd opgetrokken en het brugpensioen en het ongemotiveerd tijdskrediet werden afgeschaft.

Op die manier werden twee 'pauzesystemen' geschrapt. En dat bleef niet zonder gevolgen. "Die maatregelen spelen zeker een rol in de toename van het aantal arbeidsinvaliden", zegt gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent). De twee grootste groepen mensen die langdurig ziek zijn, zijn mensen met lage rugpijn en mensen met geestelijke problemen zoals depressies en burn-outs. "Beide hebben te maken met werk. Dat geeft aan dat er iets niet klopt aan de verhouding tussen wat mensen aankunnen en wat van hen wordt verlangd."

Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) maakte van 'werkbaar werk' een van de speerpunten van zijn beleid. "Stress en burn-outs zijn meer dan een aandachtspunt voor mij", zegt hij. Om die reden werden de afgelopen jaren verschillende sensibiliserings- en vormingssessies voor werkgevers, HR-personeel en preventieadviseurs op poten gezet. Binnenkort bekijkt Peeters samen met de sociale partners, preventiediensten en arbeidsgeneesheren wat nog meer kan worden gedaan.

Annemans juicht de focus op primaire preventie op de werkvloer toe. "Er is een belangrijke rol weggelegd voor de werkgever, door meer in te zetten op lichaamsbeweging, gezonde voeding en geestelijke gezondheidszorg. Daar pluk je op lange termijn de vruchten van." In bedrijven die daar rekening mee houden, is het aantal mensen dat uitvalt en het jobverloop veel kleiner, stipt hij aan. Dat ook steeds meer werkgevers rekening houden met preventie, stemt hem tevreden. "Maar het is nog niet genoeg."

Freeriders
Preventie is één zaak, langdurig zieken weer naar een job leiden een andere. En daarin willen Open Vld en N-VA verder gaan dan tot nog toe in de regering werd afgesproken. Zowel werknemers als werkgevers moeten meer worden geresponsabiliseerd, klinkt het. Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten wil de zogenoemde 'schijninvaliditeit' aanpakken. Sommige bedrijven zouden het systeem van de langdurig zieken immers misbruiken om op kosten van de overheid van oudere werknemers af te raken. Daarom pleit Rutten voor betere controles.

"Er zullen altijd freeriders zijn", reageert Annemans. Die kun je inderdaad aanpakken door meer gerichte controles uit te voeren. Maar dat gaat volgens hem slechts om een kleine groep. Preventie blijft de sleutel tot het terugdringen van de grote groep langdurig zieken. "We moeten mensen net motiveren, stimuleren, en aantonen dat investeren in gezonde werknemers op termijn loont."

Annemans volgt Rutten wel in haar pleidoor voor meer maatwerk. Hij geeft het voorbeeld van een vijftiger die zijn oude job fysiek of mentaal niet meer aankan. "Geef zo iemand een meer begeleidende, coördinerende functie." Een ander punt is dat mensen die langdurig ziek zijn geweest, zelden weer voltijds aan de slag kunnen. "Halftijds werk is voor velen een optimaal evenwicht", meent Annemans.

Bron: De Morgen 19 maart 2016